Sinds de crisis is de woningmarkt radicaal veranderd. Was er in 2014 nog geen sprawoningschaarste, de afgelopen jaren is de krapte-indicator op het laagste niveau.

Dit betekent dat er voor een consument weinig te kiezen valt. In overspannen gebieden als de Randstad en Eindhoven worden woningen in recordtijden verkocht. Deze krapte leidt ook tot een prijstoename, met name in de lagere segmenten waarin de schaarste het grootst is. Daarmee worden starterswoningen steeds duurder en zelfs onbetaalbaar.

De betaalbaarheid is niet alleen door prijstoenames voor starters met een modaalinkomen en weinig spaargeld lastiger geworden. De mogelijkheden om de kosten koper mee te financieren zijn afgebouwd naar nul. Dat betekent dat een starter, die geen overwaarde van zijn vorige huis heeft, deze kosten zelf moet opbrengen. Bij een gemiddeld huis bedragen deze kosten ongeveer 10.000 euro. Voor pas afgestudeerde academici met een studieschuld of voor de leraren, politieagenten of verpleegkundigen, is dat niet op te brengen.

Dit is geen goede ontwikkeling voor de maatschappij, want op deze manier bouwen starters geen kapitaal op. NVM is blij dat het kabinet nu actief werk maakt van het vlottrekken van de woningmarkt. De woningmarkt is complex en dynamisch. Een integrale aanpak van het kabinet zou zeer wenselijk zijn. Willen we de problemen van de betaalbaarheid en de beschikbaarheid van woningen oplossen, dan zullen we simultane stappen moeten zetten. Dat betekent dat de nieuwe maatregelen tegelijkertijd moeten zorgen voor meer bouwproductie en een betere positie voor de starter. Beschikbaarheid en betaalbaarheid van woningen kan je niet los van elkaar zien.

De positie van de starter is overigens ook gebaat wanneer andere segmenten van de huizenmarkt beter op elkaar afgestemd zijn, zodat er weer sprake kan zijn van doorstroming. Het gebrek aan seniorenwoningen zorgt er bijvoorbeeld voor dat ouderen in hun eengezinswoning blijven zitten en dus komen deze niet vrij voor jonge gezinnen.

NVM is benieuwd naar de uitwerking van de voorstellen en is van harte bereid onze data en kennis beschikbaar te stellen aan het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie